Tag Archief van: vegetarisch eten

Lekker vegetarisch, maar waar is de jus?

Lekkere jus bij vegetarisch eten

Veel Nederlanders koken 3 bekende 3 dingen: aardappelen – groenten – vlees (of natuurlijk rijst – groenten – vis etc.). Er is zelfs een afkorting voor: ‘AGV’. Maar … als je dan vegetarisch gaat eten, dan mis je de jus. Wij hebben tips voor het maken van allerlei soorten heerlijke jus die je kunt maken zonder vlees!

Zelfgemaakte vegetarische jus zonder vlees, pakjes of zakjes

Een goede stamppot zonder kuiltje jus? Dat gaat er bij ons niet in! Maak het liefst zelfgemaakte jus, want geloof ons: daar heb je echt geen pakjes of zakjes voor nodig! En dat kan net het beetje zijn wat nodig is om die vegetarische stamppot vaker te gaan eten.
Het idee is heel simpel: in plaats van de jus die je overhoudt van het braden van vlees of kip (bij vis is het meestal een saus of boterjus), maak je een lichtgebonden jus. En dat is een jus:
– die jij gewoon lekker vindt, en dus allerlei smaken kan hebben door gebruiken van groenten of juist tomatensaus etc.
– maar die voor jou of je tafelgenoten misschien ook wel moet lijken op de echte ‘Hollandsche jus’.
NB: Het recept hieronder is voor 1 liter jus; dat kun je zeker een paar dagen in de koelkast bewaren of invriezen.

Het recept bestaat uit twee delen:

  1. Maak een standaard roux – de basis van veel gebonden sauzen; bestaat uit plantaardige boter en meel met normaal gesproken melk
  2. Voeg daar een standaard bouillon aan toe, of maak zelf een bouillon of groentenmengsel, naar smaak

Ingredienten

Roux

  • 25 gram plantaardige margarine (eventueel roomboter)
  • 25 gram bloem
  • 1 liter bouillon

Smaakmakers

  • Zout en peper; voorzichtig met zout als je kant-en-klare bouillon gebruikt
  • Tomatenpuree, ketchup of verse tomatenpulp (of uit een blik): zorgt niet alleen voor een mooie kleur maar ook voor een volle smaak. Gebruik niet teveel, de tomaten maken de jus zuurder.
  • Verse kruiden, als laurier, bieslook, tijm, rozemarijn, basilicum of venkel (gedroogd is ook goed)
  • Drank: witte of rode wijn, bruin bier, of sherry, madeira of cognac.
  • Groente: uien, champignons (gaan ook goed samen); maar ook verse paprika, knoflook, bosuitjes en prei.
  • Groentebouillon: een blokje groentebouillon of champignonbouillon (eerst oplossen in water) of je maakt met 2 uien, 2 wortels, 2 stengels bleekselderij, 2 verse laurierblaadjes, 2 takjes verse salie, 2 takjes verse rozemarijn zelf bouillon, door eerst koken in een ruime liter water
  • Mosterd; maakt de saus wat pittiger en het zure verdwijnt in de just; lekker met gefruite uitjes, bijv. over vegetarische gehaktballen
  • Maak de jus nog wat oud-Hollandscher door de toevoeging van nootmuskaat, foelie en kruidnagel of gewoon wat gehaktmix. Net echt!

Bereiding

Roux

  1. Smelt de boter in een koekenpan op laag vuur en voeg daarna de bloem in één keer toe.
  2. Roer met een garde totdat de bloem is opgenomen door de boter en je geen klontjes meer ziet. Je hebt nu een ‘roux’.
  3. Kook de roux nog even door zodat ook de bloem gaar wordt en lichtbruin en blus af met een scheutje bouillon.
  4. Blijf roeren met een garde en het mengsel begint vanzelf dikker te worden.
  5. Voeg wanneer er geen klontjes meer zijn nog een scheut bouillon toe en ga zo door tot je de gewenste smaak en dikte hebt.

Op smaak brengen, een voorbeeld

  1. Fruit de ui met een laurierblaadje tot het egaal lichtbruin gekleurd is.
  2. De champignons in plakjes kort meefruiten tot ze bruin kleuren.
  3. Een eetlepel ketjap en in fijne blokjes gesneden tomaat toevoegen, en een minuut zacht laten koken.
  4. Of een andere combi van groenten, eventueel wijn etc.
  5. Pureer eventueel de bouillon of zo’n groentenmengsel, voor je het toevoegt aan de roux
  6. En nu dus: voeg het mengsel toe aan roux, meng het goed, en laat even doorkoken.
  7. Als het te dun is nog wat water, wijn of ander vocht toevoegen
  8. Smaak afmaken

Tips

  • Als je het ook nog extra duurzaam wil doen, en je maakt wel eens bouillon, dan maak je dan wat extra bouillon en dat doe je dan in een aparte pan bij de roux, om er jus van te maken
  • Of gebruik de groenten die je overhebt van eerdere maaltijden en maak daar de bouillon van
  • Houd je van bruine jus, doe er dan een beetje ketjap manis in (gebruik niet teveel, de meeste sojasauzen zijn zout en ketjap manis maakt de jus zoet.
  • Bewaar je jus in een bakje in de koelkast nog maximaal 3-5 dagen of vries het in

Bronnen

Wat is beter: met de trein of vliegen?

Met vliegtuig, trein, bus of auto op vakantie?

Ga je in Europa op vakantie? Dan kun je kiezen hoe je naar je bestemming reist. Het maakt uit voor het klimaat of je per bus, trein, auto of vliegtuig op reis gaat. Over het algemeen reis je met de trein, touringcar of auto (vanaf 2 personen) klimaatvriendelijk naar je vakantiebestemming. Het vliegtuig is juist erg slecht voor het klimaat. Zeker als je een vliegvakantie naar een verre bestemming kiest. (Bron Milieucentraal).

Een op de drie vluchten vanaf Schiphol zou ook per trein kunnen

Populaire bestemmingen tot 750 kilometer

Populaire bestemmingen tot 750 kilometer vanaf Nederlandse luchthaven zijn, gemeten naar de aantallen vertrekkende passagiers:

  • Londen (ruim 2.500.000 per jaar)
  • Parijs (700.000 passagiers per jaar)
  • Kopenhagen (560.000 passagiers)
  • Manchester (520.000 passagiers)
  • München (500.000 passagiers).

Tot 750 km even lang –  maar met de trein dan nog wel vaak overstappen

Het is steeds makkelijker om met de trein op vakantie gaan, zeker bij afstanden tot 750 km. De grens van 750 kilometer is de maximale afstand waarover een reiziger met de trein even lang doet als met het vliegtuig. In theorie, want lang niet alle Europese bestemmingen in een straal van 750 kilometer zijn vanuit Nederland direct met de trein bereikbaar. Reizigers moeten vaak een keer overstappen. Daartegenover is grote voordeel dat je vaak midden in de stad aankomt, en niet, zoals op Heathrow, buiten de stad, zodat je ook nog met de trein moet (en dat is ook overstappen).

CO2 besparing

Ruim een op de drie vliegtuigen (38 procent) die vanaf Schiphol vertrekken, gaat naar een bestemming die minder dan 750 kilometer van de luchthaven ligt. Als die luchtreizen zouden worden vervangen door een rit met een trein of (elektrische) bus, zou dat 200 duizend vluchten van en naar Schiphol schelen. En 3,48 megaton CO2-uitstoot.

Voorbeeld: Londen – binnenkort zonder paspoortcontrole halverwege

Veruit de meeste passagiers vanuit Nederland (m.n. Schiphol, Rotterdam en Eindhoven) hebben Londen als bestemming; bijna 2,6 miljoen in 2018. Dit zijn gemiddeld meer dan 7.000 reizigers per dag. Gemiddeld vertrekken er per dag meer dan 62 vluchten naar een van de zes luchthavens van Londen. Jaarlijks zijn dit bijna 44.700 vliegbewegingen; 8 procent op het totaal.

De trein is pas sinds twee jaar een goed alternatief voor Londen-gangers, dankzij de rechtstreekse Eurostar. Nu nog heeft de reiziger in Brussel een oponthoud van zeker een half uur tot een uur omdat hij daar door de Britse paspoort- en veiligheidscontrole moet. Reizigers hoeven vanaf dit najaar niet langer in Brussel de trein te verlaten als ze van Amsterdam naar Londen reizen met de Eurostar. De paspoortcontrole en securitycheck kunnen straks worden uitgevoerd in Amsterdam en Rotterdam en dat betekent dat reizigers de hele rit gewoon kunnen blijven zitten.

Tips voor vakantie vervoer

  • Ga minder vaak op reis. En ga je ver weg op reis, blijf dan langer weg. Zo geniet je optimaal van je vakantie én je spaart het milieu!
  • Reis als het kan per trein of bus. Zo belast je het klimaat het minst.
  • Als je met de auto gaat, ga dan met zoveel mogelijk mensen in de auto
  • En rijd niet te snel; als je je snelheid matigt, kom je maar iets later aan en bespaar je veel benzine en CO2, en op langere afstanden al gauw een keer tanken
  • Kies voor een geschikte bestemming zo dicht mogelijk bij huis. De Spaanse kust is even zonnig als de Dominicaanse Republiek of Zuid Amerika, maar dichterbij en dus beter voor het klimaat.
  • Compenseer de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen

Compenseren van uitstoot: hoe doe je dat?

Je kunt

  • bij Milieucentraal uitzoeken wat de klimaatimpact is van jouw vakantie.
  • bij het kopen van tickets investeren in duurzame energie of bosaanplant. Dat kan soms via touroperators en luchtvaartmaatschappijen
  • zelf zorgen voor klimaatcompensatie door op andere terreinen CO2 te besparen (groene stroom, zonnepanelen, zuinige auto, wat vaker vegetarisch e.a.).

Bronnen