Het regent steeds vaker en harder in Nederland. Het KNMI heeft berekend dat de hoeveelheid neerslag de afgelopen 60 jaar met 20 procent is gestegen. Zo kan het zomaar een paar dagen achter elkaar met bakken uit de hemel vallen. Onze tuinen kunnen de hoeveelheid water moeilijk aan. Door de toenemende bestrating in de tuin kan het water niet weglopen. Dit leidt tot steeds meer overlast van volgelopen tuinen en terrassen. Maar ook de riolen raken overbelast en zo ontstaan er steeds vaker plaatselijke overstromingen. Gemeentes en waterschappen zetten alle zeilen bij om wateroverlast te beperken of voorkomen. Gelukkig vangen ook parken, perken en tuinen regenwater op. Maar wij kunnen ook veel doen om wateroverlast te voorkomen.
Leg zo weinig mogelijk tegels in je tuin; gebruik liever gras, planten en bomen
Door teveel tegels en bestrating kunnen riolen forse regenbuien niet altijd verwerken, omdat al het water in het riool terechtkomt. Je kunt de druk op het riool helpen verminderen door je tuin zo weinig mogelijk te betegelen. Hemelwater kan dan gewoon in de grond zakken en daar worden opgeslagen. Een terras of tegelpad is prima, maar laat voldoende ruimte over voor gras en planten.
Een stukje gras, hoe klein ook, houdt regenwater vast en laat het in de bodem wegzakken. Onder de groene laag leven onder andere regenwormen, slakken en duizendpoten. Samen zorgen ze voor een waterdoorlatende bodem, de verwerking van plantenresten en zijn ze voedsel voor bijvoorbeeld vogels.
Planten en bomen hebben water nodig en zuigen dus grondwater op. Zet een paar bomen, struiken of fruitboompjes in je tuin en laat je schutting begroeien met klimplanten. En als het kan, ga dan voor een haag van planten in plaats van een houten of stenen schutting. De bladeren van een heg verdampen water, dit draagt bij aan een koelere tuin. De wortels van een haag zorgen dat de bodem doorlatend blijft en het regenwater makkelijker weg kan zakken.
Heb je wel een terras: zorg dat het water weg kan
Dat kan op verschillende manieren. Leg je een terras aan met terrastegels? Laat dan een rand vrij voor een border met planten. Zo kan het water toch weglopen en staat je terras niet vol plassen. Ook kun je kiezen voor een alternatief met halfverharding of waterdoorlatende bestrating, zoals schelpen of schors of bestrating met om en om bakstenen en aarde. Of zorg voor bredere voegen of speciale voegmortel die het water doorlaat en tegelijk het onkruid tegengaat.
Voldoende compost voor je bodem
Compost is goed voor de waterhuishouding van je bodem. Als je wat compost door zandgrond schept, kan die het water beter vasthouden. Heb je kleigrond, dan zorgt compost voor een lossere structuur, zodat plantenwortels beter bij het water kunnen.
Koop een regenton
Een regenton is de makkelijkste manier om water op te vangen Veel mensen geven hun planten water met drinkwater. Dat is eigenlijk hartstikke zonde! Vang liever het gratis hemelwater op voor hergebruik. Dat is heel makkelijk te realiseren met een regenton. Het is niet alleen milieuvriendelijker, maar ook nog eens beter voor je planten. Regenwater bevat namelijk nauwelijks kalk én heeft al de juiste temperatuur.
Een regenton kun je eenvoudig aansluiten op de regenpijp. Ze zijn er in alle soorten, maten en prijzen; je koopt ze op internet of bij tuincentra. De regenton slaat het regenwater op. Via een kraantje kun je dit gratis water op elk gewenst moment aftappen en in je tuin gebruiken. Zo kan je jaarlijks honderden liters water besparen. In Nederland haalt 1 van de 6 tuinbezitters zijn tuinwater al uit de regenton. Heb je een vijver? Dan kun je die gebruiken als ‘overloop’ voor de regenton, als de regenton vol is door langdurige regen.
Neem er wel een met een deksel, zodat muggen geen eitjes in het water kunnen leggen. En zorg dat de regenton op een verhoging staat; die kun je erbij kopen maar je kunt ook 5 oude terrastegels opstapelen (als het goed is heb je die nu over omdat je meer groen wilt). Je gieter kun je dan zo onder het kraantje zetten.
Doordat het opvangen van regenwater de overbelasting van het riool tegengaat, geven sommige gemeentes daarom zelfs subsidie voor het aanschaffen van een regenton. Daarnaast zal je het aan het eind van het jaar merken op je waterrekening.
Groen balkon, geveltuin of verticale tuin
Heb je geen tuin? Ook planten op je balkon, in een geveltuintje of tegen de muur helpen mee tegen wateroverlast.
In de stad zijn er minder voortuinen te vinden dan buiten de stad. Om toch wat groen en natuur toe te voegen kun je zo’n geveltuintje plaatsen. Voor een geveltuin vervang je een aantal tegels langs de gevel voor verse aarde en planten. Het regenwater loopt geleidelijk de grond in door de aarde van de geveltuin. Een aantal gemeentes geven subsidies voor geveltuintjes. Zie hiervoor de website van je gemeente.
Als je klimplanten in je geveltuin plaatst, blijft het begroeide deel van de gevel in de zomer koel en in de winter kan het warmteverlies verminderen. De planten zijn schuilplekken voor insecten en vlinders. Kleine dieren gebruiken de geveltuintjes om van geveltuintje naar geveltuintje te gaan en zich zo veilig te kunnen bewegen door de straat. Op een balkon kun je verticaal tuinieren. Bijvoorbeeld met pallets boven elkaar of met plantenbakken.
Groen dak: tuin op je dak
Maak een groen dak van sedum om water op te vangen. Sedum is eigenlijk een verzameling van allemaal kleine vetplantjes. Deze plantjes nemen heel goed water op, en kunnen daardoor ook heel goed tegen droogte. Op deze manier zorgt het ook voor dakisolatie. Het houdt dus regenwater vast en helpt om wateroverlast te voorkomen. In sommige gemeentes kun je subsidie krijgen als je een groen dak aanlegt. Niet ieder huis is geschikt voor een groen dak dus check dat wel eerst goed.
Leg een regenvijver of wadi aan
Heb je een grote tuin, maak dan een tijdelijke wateropslag door een kleine kuil, of lager stuk tuin aan te brengen. Wanneer het regenwater erdoorheen geleidt wordt, loopt het lage deel in de tuin vanzelf vol met water. En zo ontstaat er een tijdelijke natuurlijke vijver. Het is dus wel zaak dat je de tuin zo aanlegt dat deze een beetje afloopt naar de kuil of greppel toe. Hoe het gaat werken in jouw tuin, hangt wel af van de grondsoort.
Woon je in een gebied met kleigrond, veengrond of met een hoge grondwaterstand, leg dan een buffervijver aan. Zo’n regenwatervijver vangt regenwater op en laat het langzaam wegzakken in de grond, en is dus vol na een regenbui en bijna leeg als het lang droog blijft. De wisselende waterstanden zorgen dat er veel verschillende planten en dieren kunnen leven.
Woon je in zandgrond gebied, waar het regenwater gemakkelijk wegzakt, dan kun je kiezen voor een wadi: een lager gelegen stuk grond zoals een greppel of een kuil. Wanneer het hevig regent, stroomt het regenwater hiernaartoe en zakt daar weg.