Misverstanden over duurzaam eten

Misverstanden over duurzaam eten

Afgelopen jaar gaf bijna de helft van de mensen aan op duurzaamheid te letten bij het kopen van producten. Duurzaam eten heeft voor mens, dier en milieu een hoop voordelen én biedt het mogelijkheden voor elke portemonnee. Maar even eerlijk: wat houdt duurzamer eten nu eigenlijk precies in?  Wat ons betreft is dat het volgende: duurzaam eten is eten waarbij echt rekening is gehouden met

  • de gezondheid van de consumenten, maar ook de arbeidsomstandigheden van de producenten
  • het welzijn van de dieren, maar ook onze voedselveiligheid die wordt beinvloed door het gebruikte voer
  • de impact op het milieu.

Hier een aantal misverstanden over duurzaam eten:

1 Duurzaam eten is hetzelfde als biologisch eten

Nee. Duurzaam is veel meer dan dat. Biologisch is één manier van duurzamer eten. Bij biologische producten wordt er bijvoorbeeld niet gebruikgemaakt van chemische bestrijdingsmiddelen, kunstmest en gentechnologie. Bij duurzaam geproduceerde producten gaat het niet alleen hoe het geproduceerd is, maar om de balans tussen dierenwelzijn, arbeidsomstandigheden en impact op de natuur.

2 Duurzaam eten is duurder

Als we aan duurzaam eten denken, denken we al snel dat duurzamer meteen duurder is. En dat klopt vaak wel, maar er komen wel steeds meer mogelijkheden om toch betaalbaar duurzaam te eten. En zoals we al eerder hebben bericht: koop duurzaam vlees of groenten gewoon op de laatste dag en doe het dan, al dan niet na bereiding, in de vriezer. En om de kosten te verminderen: eet wat minder vlees (sowieso goed) en verspil zo min mogelijk van de duurzame groenten die je koopt.

3 Alleen verse producten zijn duurzaam

Fout! Diepvriesgroenten zijn soms zelfs duurzamer dan verse groente. Conserveermethoden, oftewel manieren om voedsel langer houdbaar te maken zoals invriezen en drogen, kunnen er juist voor zorgen dat bepaalde voedingsstoffen in producten beter bewaard blijven en dus niet verloren gaan als je het wat langer laat liggen.  En bij vis bijvoorbeeld is invriezen meestal noodzakelijk omdat de afstand van de vissersboot tot ons bord meestal domweg te lang is om de vis vers op ons bord te krijgen. Bovendien maakt het producten veel langer houdbaar en voorkom je daarmee voedselverspilling.

4 Duurzaam eten betekent geen vlees eten

Het eten van minder dierlijke eiwitten is absoluut belangrijk, zowel voor mens als planeet, maar dat betekent niet dat je het (bijna) volledig moet schrappen uit je voedingspatroon. Eet bijvoorbeeld één of meerdere dagen in de week geen vlees. Een dag zonder vlees wordt vaak gezien alsof er iets mist, terwijl er genoeg alternatieven zijn die maken dat je kunt blijven genieten van je avondeten. Maar  het is wel zo: hoe minder vlees je eet, hoe meer je bijdraagt aan duurzaamheid (en het is ook nog gezond).

5 Duurzaam eten is ingewikkeld en het aanbod is beperkt

Ja, dat klopt. Het is wel wennen. Het aanbod op het gebied van duurzamer eten is de laatste tijd wel  breder dan de meeste mensen denken, maar je moet wel weer even opnieuw op zoek naar ingredienten en manieren van koken. Er zijn nu ondertussen wel al veel alledaagse recepten heel goed te doen en dat hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn.

Bronnen

  • Vijf grote misverstanden over duurzaam eten, Anniek Mauser (Anniek Mauser, directeur duurzaamheid bij Unilever) door Peter Bak, Metronieuws 1 november 2018, https://www.metronieuws.nl/eten-drinken/2018/11/vijf-grote-misverstanden-over-duurzaam-eten/
  • Doe maar lekker duurzaam, initiatief in 2018, “Het initiatief DOE MAAR LEKKER DUURZAAM van de Nationale Postcode Loterij, Unilever en Albert Heijn streeft ernaar dat mensen vaker bewust kiezen voor een duurzamere maaltijd.”

 

Water drinken uit een eigen plastic flesje

Water drinken is belangrijk

Genoeg drinken is belangrijk om voldoende vocht binnen te krijgen. Je hebt vocht nodig omdat je het verliest door te ademen, te zweten en door toiletbezoekjes. Je houdt de vochtbalans het best op peil door voldoende te drinken, maar in eten zit ook vocht. Het lichaam herstelt de vochtbalans automatisch. Als je te veel vocht verliest, scheidt het bijvoorbeeld minder urine uit of je krijgt een dorstgevoel waardoor je meer gaat drinken.

Hoeveel vocht per dag en wat moet je drinken?

Er wordt aangeraden aan volwassenen om elke dag 1,5 tot 2 liter te drinken. Als je op pad gaat met warme dagen neem dan vooral water mee, want drinken met de warmte is dan extra belangrijk. Je verliest immers door te zweten nog extra vocht.
Er zijn natuurlijk ontzettend veel soorten drank, maar niet al het drinken is goed om je vocht op peil te houden. Als je kijkt naar de Schijf van Vijf dan is dit het best:

  • Water, waaronder kraanwater, bronwater en mineraalwater.
  • Zwarte en groene thee
  • Kruidenthee (beperkt)
  • Koffie (beperkt)
  • Melk

Water uit de kraan

Het makkelijkst is natuurlijk gewoon water uit de kraan drinken. Het water wat uit de kraan komt in Nederland is dik in orde. In weinig landen zijn de normen en controles zo streng als in ons land. Aan het water dat uit de kraan komt, zijn zelfs veel meer eisen gesteld dan water uit flessen. Dus we kunnen met een gerust hart kraanwater drinken. En je kunt kraanwater prima een paar dagen gekoeld bewaren, maar omdat er in Nederland heel makkelijk water uit de kraan kan worden gehaald, hoeft dat eigenlijk niet nodig te zijn. Gewoon opdrinken, en de volgende dag nieuw water tappen.

Water in een eigen flesje meenemen

Als je van huis gaat dan kun je dat water gewoon in een waterflesje meenemen. Veel mensen vragen zich dan alleen wel af hoelang kraanwater goed blijft en ook of het wel veilig is in zo’n flesje dat je steeds weer gebruikt? Ten eerste is je waterflesje elke keer hervullen goedkoop en goed voor het milieu. Wel is het zo dat er, omdat je het flesje aan je mond zet, bacteriën uit je mond op het flesje komen. Gelukkig kunnen deze bacteriën meestal geen kwaad. Ook is de kans dat er chemische stoffen uit het flesje in het water komen erg klein. Maar … als je het water in de brandende zon laat staan of als er zure dranken zoals vruchtensappen in zitten, dan kunnen er wel stoffen vanuit het flesje in het drinken terechtkomen. En eventueel aanwezige bacteriën kunnen zich dan snel vermeerderen.
NB: Als je geen plastic flesje wilt gebruiken, kun je kiezen voor glas of roestvrijstaal (RVS). Dit zijn materialen die nauwelijks stoffen afgeven.

Water uit flessen

Water is ook verkrijgbaar in flessen of flesjes. Dit water wordt onder een bepaalde druk in de fles gedaan. Verder zit er in water niets waardoor het zou kunnen bederven. Vandaar dat een ongeopende fles lang houdbaar is. Maar eenmaal geopend is het minder lang houdbaar, vooral als je direct uit het flesje drinkt. Dan komen er door ons speeksel bacteriën bij waardoor het kan bederven. Het Voedingscentrum adviseert om water in flesjes geopend maximaal 3 dagen buiten de koelkast of 3 tot 7 dagen in de koelkast te bewaren.

Tips: veilig kraanwater meenemen in je eigen flesje

– gebruik het flesje alleen voor water
– ververs het water geregeld (liefst dagelijks) en bewaar niet te lang hetzelfde water erin
– op warme dagen is het verstandig om je flesje uit de zon te houden en als het kan in de koelkast te leggen (en sowieso niet in een hete auto te laten liggen)
– maak het flesje, inclusief de dop, voordat je het bijvult goed schoon met warm water en een druppeltje afwasmiddel, want dan wordt de bacteriegroei vertraagd. Spoel het goed na met koud water. Je kunt flesje en dop natuurlijk ook in de afwasmachine doen.

Bronnen

  • Max Vandaag https://www.maxvandaag.nl/sessies/themas/eten-drinken/hoe-lang-is-water-uit-de-kraan-of-een-flesje-houdbaar/
  • Gezondheidsnet https://www.gezondheidsnet.nl/dorstlessers/hoelang-kun-je-water-bewaren
  • Voedingscentrum https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/hoeveel-water-vocht-moet-ik-per-dag-drinken.aspx
  • Voedingscentrum – waterflesjes bijvullen https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/veilig-eten-en-e-nummers/waterflesjes-hervullen-is-dat-veilig.aspx

Barbecue – hoe doe je dat gezond en goed voor het milieu

Barbecue met houtskool, kokosbriketten, gas of elektrisch?

We zitten midden in de tijd van heerlijk buiten barbecueën. En ook tijdens een zomerse barbecue kun je rekening houden met het milieu, zonder dat het minder lekker en minder gezellig wordt. Het doet er wel toe, want wist je dat er in Nederland jaarlijks 13 miljoen kilo houtskool wordt verkocht? Daar is dus nog veel milieuwinst te behalen! Wij zetten hier alles op een rijtje, en kijken naar de brandstof (kolen, gas of elektra), soorten barbecues, milieuvriendelijk en efficiënt barbecueën, gezondheid en natuurlijk veiligheid.

Samenvatting: tips voor gezond en milieuvriendelijk barbecueën

  • Milieuvriendelijk barbecueën 
    • Wees zuinig met de brandstof als kolen of met gas en elektra. En als je een goede houtskool koopt, dan kun je prima meerdere keren barbecueën met één portie houtskool (en dat is dus ook goedkoper).
    • Let op dat de grootte van je barbecue en de hoeveelheid kolen past bij hoeveel eten je gaat bereiden. Een grote barbecue aansteken om weinig te grillen, zorgt voor onnodig gebruik van brandstof. Koop dus een kleine barbecue als je meestal met een kleine groep barbecuet, en leen er dan een als je een keer een grotere groep hebt of koop eenmalig een wegwerpbarbecue bij.
    • Houd tijdens het bereiden het deksel zoveel mogelijk op de barbecue. Looking ain’t cooking!
    • Gebruik gewoon echt servies en bestek, in plaats van plastic, want dan is het eten smakelijker en het is beter voor het milieu.
  • Eten
    • Kies voor een milieuvriendelijk menu: vlees, vis, vleesvervangers die het milieu minder belasten, en groenten, brood en sausjes in plaats van vlees.
    • Wilt u graag vlees of kip eten? Ga dan voor kip of varken of half om half gehakt (lees hier meer informatie …).
    • Wilt u ook op dierenwelzijn letten? Kies dan kip met een keurmerk voor dierenwelzijn. Biologisch, EKO, Demeter en Beter Leven 2 en 3 sterren zijn een goede keuze.
    • Laat het eten zo lang mogelijk afgedekt in de koelkast staan, zodat het niet bederft.
    • Zorg dat je geen voedsel verspilt, dus koop op maat in, en zet restjes eten ook snel weer terug in de koelkast. Of rooster ze op de barbecue als de kolen nog heet zijn, en bewaar ze voor de dag erop.
  • Typen barbecue, gezondheid en buren
    • Bij een gewone barbecue op houtskool of briketten komt rook vrij die schadelijk is voor de gezondheid.
    • Elektrische barbecues en gasbarbecues hebben dit nadeel niet. Barbecueën op gas of elektriciteit is daarmee gezonder en geeft minder overlast, maar ze zijn ook beter voor het milieu (elektrisch is het best)
    • Probeer rookoverlast voor de buren te voorkomen.
  • Veilig barbecueën
    • Steek een barbecue alleen aan met een lange lucifer en met aanmaakblokjes. Nooit met een brandbare vloeistof.
    • Zet de barbecue op een stevige ondergrond op een windvrije plek.
    • Blaas niet in het vuur, gebruik een blaasbalg of waaier.
    • Ga nooit met een brandende barbecue lopen.
    • Laat een nog brandende of nasmeulende barbecue na gebruik rustig afkoelen met de deksel erop. Zet hem pas weg, als hij niet heet meer is.

Houtskool of een alternatief

Er is een aantal opties: gewone houtskool, houtskool en briketten met een FSC-keurmerk of kokosbriketten.

Houtskool – vaak niet goed

barbecue met hete kolen | Mijn KeusEen groot deel van de houtskool voor onze barbecues is slecht voor mens en milieu, hier en in de landen waar de houtskool wordt geproduceerd. Dit komt door de milieuonvriendelijke productiemethoden, de illegale houtkap en ontbossing.

Volgens klimaatorganisatie HIER wordt in Nederland jaarlijks naar schatting 13 miljoen kilo houtskool verkocht. Ongeveer 80 procent daarvan wordt op een milieuonvriendelijke manier geproduceerd in Zuid-Amerika en vooral Afrika. Illegaal gekapt hout wordt op grote schaal in de open lucht verbrand om houtskool te fabriceren, waarbij 10 tot 12 kilo hout nodig is voor 1 kilo houtskool of briketten. Een vijfde deel van de in Europa verkochte houtskool komt uit Nigeria, waar illegale houtkap aan de orde van de dag is.

Tussen 2010 en 2015 verloor Nigeria een vierde van zijn natuurlijke bossen. Ongeveer een kwart van al dat tropische hout diende voor de productie van houtskool, die hier in Nederland veelal te koop is in goedkope zakken van supermarkten en doe-het-zelfzaken. Vreemd genoeg is dat niet verboden, want volgens de Europese wetgeving is de invoer van hout uit illegaal gekapte bossen alleen verboden als het gaat om hoofdproducten als balken voor de bouw. En dus zijn afgeleiden zoals houtskool niet verboden.

Houtskool en briketten met een FSC-keurmerk

Haast gewone houtskool heb je duurdere kolen en briketten met het FSC-keurmerk. Volgens het Wereld Natuur Fonds en andere milieuorganisaties garandeert dat certificaat dat de houtskool uit verantwoord beheerde bossen komt en dat aan de veiligheid van de arbeiders is gedacht. Vrijwel altijd is het een mix van Europees hout van loofbomen als de eik, haagbeuk, es, els en linde.

Alternatief: Houtskool van de schadelijke melliferaboom

Vooral in het zuiden van Afrika, met name in Namibië, slorpt deze exotische boom massa’s grondwater op, laat hij niets meer over voor de andere gewassen en verandert hij de grond rondom zich langzaam in een dor woestijngebied. Een voorbeeld van mellifera-houtskool is Bushveld Charcoal, dat in Nederland te koop is bij veel (online) speciaalzaken.

Alternatief: Kokosbriketten!

Ook organisch afvalmateriaal lijkt steeds vaker een tweede leven op het barbecuerooster te krijgen. In Nederland zijn bij gespecialiseerde winkels briketten van kokos te koop. Simpel gezegd zijn het briketten gemaakt van de schil van kokosnoten. Een erg duurzame, milieuvriendelijke oplossing, want er hoeft geen boom gekapt te worden, ze hebben een praktische, vierkante vorm, ze bereiken eenvoudig een hoge temperatuur, branden langer en zorgen ze voor minder vlammen en as in vergelijking met normale briketten.  De prijs lijkt fors, circa 20-22 euro voor een zak van 10 kilo. Bedenk echter wel dat je een stuk minder kokosbriketten nodig hebt om je BBQ te verwarmen. En doordat ze langer meegaan, kan je ze ook prima doven en een volgende grillsessie nog een keer gebruiken.

Trouwens: as moet in de vuilnisbak (zodra het is afgekoeld)

De as van de barbecue mag niet in de GFT-bak omdat as het composteerproces verstoort. Ook kunnen asresten schadelijke stoffen bevatten. Het kan gewoon bij het restafval.

Eten

Wat leg je op de barbecue?

Juist als je met een grotere groep bent, kun je hiermee echt een verschil maken voor het milieu en dierenwelzijn, en als je het slim doet, kost het een maar paar cent meer. Milieuvriendelijk barbecueën houdt in dat je niet alleen maar vlees grilt. De productie van vlees is namelijk erg milieubelastend. Naast vlees kun je denken aan vis en vleesvervangers, maar denk ook aan groentespiesen, geroosterde groente, gepofte aardappels en maïskolven, salades, brood en saus.

Plan de boodschappen op tijd, want dan kun je voor hetzelfde geld goedkoop biologisch en ‘Beter leven’ vlees kopen als het in de aanbieding of afgeprijsd is. In ons artikel ‘Goede keuzes zijn niet duur‘ rekenen we uit Goed vlees hoeft niet duur te zijn | Mijn Keushoe u goedkoop ‘goed’ vlees  kunt inslaan voor de barbecue! U kunt voor hetzelfde geld biologische braadworst, kipdrumsticks, biefstuk en shoarma vlees etc. kopen en met het Beter Leven ***  keurmerk. Het prijsverschil was namelijk maar 3 cent per ons!

Verder is het belangrijk dat je niet te veel inkoopt, anders moet je het waarschijnlijk weggooien. Als dat het geval is, maak het dan gaar op de barbecue en eet het de volgende dag op.

Voedselveiligheid

Als je bij warm weer gaat barbecueën, dan bestaat het gevaar van voedselvergiftiging, vooral met het vlees. Bewaar het eten daarom zo lang mogelijk gekoeld. Zorg ook dat vlees goed gaar wordt op de barbecue. Laat het echter niet verbranden, want zwart gebrand eten bevat stoffen die kanker kunnen veroorzaken.
Pas ook op voor ‘kruisbesmetting’: die ontstaat wanneer rauw vlees dat besmet is met bacteriën, in aanraking komt met groenten en salades die onverhit worden gegeten. Dat kan bijv. gebeuren als u op een snijplank eerst het vlees snijdt en daarna de sla.

Type barbecue

Er zijn allerlei soorten barbecues. Bij een barbecue op houtskool of briketten komt rook vrij die schadelijk is voor de gezondheid. Elektrische barbecues en gasbarbecues hebben dit nadeel niet. Barbecueën op gas of elektriciteit is gezonder en geeft minder overlast. De elektrische barbecue is het goedkoopst in het gebruik en het milieuvriendelijkst, gevolgd door de gasbarbecue en daarna de kolenbarbecue.

Wegwerpbarbecue

Voor een picknick, op het strand of de camping kan een wegwerpbarbecue handig zijn. Als je dat een keer per jaar doet, is een wegwerpbarbecue waarschijnlijk niet nadeliger dan een gewone barbecue.

Gasbarbecue

Gasbarbecues gebruiken butaan- of propaangas, die in in tankjes of flessen te koop, met of zonder statiegeld. Ook gas levert vooral tijdens het gebruik van de barbecue broeikasgas op, maar gas is een goede keuze, omdat het schoon brandt (geen rook) en nauwelijks luchtvervuilende stoffen oplevert.

Barbecueën op gas is eenvoudig. Het gas is makkelijk aan te steken en de barbecue is snel gereed voor gebruik. Bovendien kun je de barbecue uitschakelen als iedereen aan het eten is – dat scheelt brandstof. Bij een barbecuemaaltijd die 1,5 uur duurt, zal 0,5 tot 1,2 kg gas nodig zijn.

Elektrische barbecues

Elektrisch barbecueën leidt alleen tijdens de productie van elektriciteit tot de uitstoot van broeikasgassen en luchtvervuilende stoffen, niet tijdens het elektrisch grillen in de tuin. Daarom levert elektrisch barbecueën nauwelijks overlast op voor de omgeving.
Voor gebruik moet de grillplaat op temperatuur komen; dat kan even duren. Daarna kun je de temperatuur van een elektrische barbecue goed regelen, dat bespaart energie. Door de barbecue uit te zetten als iedereen eet, valt ook elektriciteit te besparen. Elektrisch barbecueën is het goedkoopst in gebruik.

Gewone barbecue van Weber of Green Egg etc.

Zweer je toch bij houtskool op je Weber of Green Egg, koop dan de wat duurdere kolen en briketten met FSC-keurmerk.

Gezondheid, veiligheid en overlast

Rook en fijnstof

Bij het barbecueën op houtskool komen schadelijke stoffen vrij, waaronder fijnstof. De rook kan gezondheidsklachten veroorzaken, vooral bij mensen met een aandoening aan de luchtwegen (bijvoorbeeld astma). De rookontwikkeling kan bovendien overlast veroorzaken bij uzelf als bij de buren.
Sluit daarom ramen en deuren als je (of jouw buur) gaat barbecueën. Dat voorkomt vervuiling van de lucht in huis. Je kunt de overlast voor de buren beperken door rekening te houden met de windrichting.

Overigens komen bij het grillen van vlees op een barbecue ook altijd wat vet- en vleessappen op de hete delen terecht, wat ook ongezonde rook oplevert. Sommige gas-, elektra- en houtskoolbarbecues hebben een vet-opvangplaatje om dit te voorkomen.

Brandwonden

Barbecues worden erg heet en eerstehulpposten ontvangen jaarlijks veel mensen met brandwonden van de barbecue. Let daarom altijd op de veiligheid. Gebruik geen vloeistoffen om een houtskoolbarbecue aan te steken. Gebruik vuurvaste handschoenen en draag een beschermend schort. En ten slotte: ruim de as pas op als de barbecue helemaal is afgekoeld.

De brandwondenstichting heeft een speciale website geopend waarop veiligheidsregels voor omgaan en aansteken van de barbecue staan: Barbecue veilig:

  • Steek een barbecue alleen aan met een lange lucifer en met aanmaakblokjes. Nooit met een brandbare vloeistof.
  • Zet de barbecue op een stevige ondergrond op een windvrije plek.
  • Zet dus een draagbare barbecue niet op een houten of plastic tafel of op droog gras. Door de stralingshitte kan dit in brand vliegen.
  • Plaats de barbecue niet te dicht bij tafellakens, parasols, tuinmeubels en struiken.
  • Blaas niet in het vuur, gebruik een blaasbalg of waaier.
  • Ga nooit met een brandende barbecue lopen.
  • Laat een nog brandende of nasmeulende barbecue na gebruik rustig afkoelen met de deksel erop. Zet hem pas weg, als hij niet heet meer is.

Bronnen

Heet water in de keuken

Kokendwaterkranen versus waterkokers versus keukenboiler en HR-ketel: wat is beter?

Inleiding

Vandaag de dag is het belangrijk dat iedereen zijn steentje bijdraagt aan een beter milieu en soms kun je dat al doen met hele kleine dingen. Het gaat hierbij niet alleen om minder autorijden of bijvoorbeeld je afval scheiden. Soms gaat het ook gewoon om kleine dagelijkse handelingen die een stuk duurzamer kunnen. Het leuke is dat sommige aanpassingen in je dagelijkse bestaan ook nog financiële voordelen voor jezelf kunnen opleveren.
In dit artikel kijken we naar verbruik van gas, electra en water in de keuken voor het verwarmen van water. We hebben warm water nodig voor warme dranken als thee en koffie, voor het koken en voor de afwas en schoonmaken e.d.

Samenvatting en Tips voor heet water in de keuken

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie | Mijn Keus

Sustainable Development Goal 12

  • Belangrijkste tip: verwarm niet meer water dan je nodig hebt! Anders verspil je de energie die nodig was om het op te warmen, en je verspilt water.
  • En dat geldt ook voor wat je ermee doet: zet niet meer thee of koffie zet dan je opdrinkt. Koffie weggooien heeft meer milieu-impact dan het zetten ervan. Naar schatting wordt 30 procent van de koffie weggegooid.
  • Van de apparaten kun je het best kijken naar een goede waterkoker of een fluitketel. In de meeste huishoudens is een kokendwaterkraan géén zuinige keuze, en de keukenboiler is de minst goede keuze. Wachten op heet water uit de kraan (verwarmd door de HR-ketel) is ook een goede optie. Vang dan wel het water op om het te gebruiken voor koken of de planten.
  • In de meeste huishoudens is een kokendwaterkraan géén zuinige keuze. Die gaat wel de waterverspilling tegen, maar het belast het milieu meer, doordat die meer energie verbruikt.
  • Je bespaart er eigenlijk alleen energie mee als je een paar keer per dag een klein beetje water nodig hebt (bijvoorbeeld één kopje) én je met een waterkoker of fluitketel vaak meer water kookt dan je gebruikt. Zet je meestal een hele pot thee, of warm je altijd precies op wat je gebruikt? Dan kost de kokendwaterkraan meer energie.
  • Wil je toch een kokendwaterkraan kopen vanwege het gemak? Kies dan een kokendwaterkraan met goede isolatie. Door de goede isolatie koelt hij minder snel af en gaat er minder warmte verloren. Dat betekent een minder hoog stand-by-verbruik (10 Watt in plaats van 20-30 Watt). De minder zuinige modellen zijn meestal juist de meest energieverslindende manier om water te koken.
  • Heb je al een kokendwaterkraan die sowieso aan staat? Gebruik hem dan altijd als je heet of kokend water nodig hebt, maar ook alleen daarvoor (bijv. niet om af te wassen)
  • Overigens: als mensen door een kokendwaterkraan minder water gebruiken, hoeft er ook minder water gezuiverd te worden, wat ook weer duurzamer is. Het veroorzaakt alleen weinig milieubelasting: 1 liter drinkwater maken kost ruim 60 keer zo weinig energie als het opwarmen van 1 liter water. dus dat voordeel van de kokendwaterkraan weegt niet op tegen het hogere energieverbruik.

NB: De conclusies zijn natuurlijk erg afhankelijk van het gedrag van mensen. En we hebben volledig groene stroom nog niet in deze vergelijking meegenomen, want de meeste mensen hebben dat niet. Daarnaast hebben we hier de prijs nog niet meegenomen, want een investering in een kokendwaterkraan is een flink bedrag! (van 500 tot meer dan 1500 Euro, al kost een gewone kraan natuurlijk ook geld) en veel mensen kunnen dat domweg niet betalen, dus dan is het geen optie.

Wilt u meer weten?

Hieronder gaan we in op de details, en onderaan bij de Bronnen staan de verwijzing naar websites als MilieuCentraal die zoals altijd echt goed hebben gekeken naar wat de beste manier is om water in de keuken te verwarmen, inclusief berekeningen. Wel is het zo dat ze niet al het gebruik van heet water op 1 plek op een rijtje hebben gezet, dus dat hebben wij voor u gedaan. Veel leesplezier.

In dit artikel kijken we dus naar het verbruik van gas, electra en water in de keuken en dan vooral voor het verwarmen van water. We hebben dat nodig voor warme dranken als thee en koffie, voor het koken en voor de afwas en schoonmaken e.d.
De meeste mensen gebruiken gewoon hun HR ketel om het water op te warmen, en hebben soms daarbij een waterkoker, een close in boiler of ze gebruiken een fluitketel (voor thee) of een kookplaat (voor koken), op gas of electra. De laatste jaren zie je in meer en meer huishoudens een kraan waar direct kokendheet water uit komt. Deze ‘kokendwaterkranen’ zijn erg handig als je gelijk een glas thee wilt en geen tijd hebt om te wachten op een waterkoker of fluitketel. Een bekend merk kokendwaterkraan is natuurlijk de Quooker, maar er zijn allerlei andere merken (voor een vergelijking kijk op Kieskeurig (https://www.kieskeurig.nl/kokend_water_kraan).
Maar hoe zit het met de duurzaamheid: wat is de beste manier om water in de keuken te verwarmen wat betreft energie en water verbruik?

Energieverbruik

In het algemeen is elektriciteit gebruiken voor het verwarmen van water niet het best voor het milieu. De hoge milieubelasting van de close-in boiler en ook kokendwaterkranen komt doordat ze werken op elektriciteit. Bij de verbranding van fossiele brandstoffen in de elektriciteitscentrale (bijv. kolen, gas, olie) wordt slechts 50 procent van de warmte die vrijkomt omgezet in elektriciteit; de rest gaat verloren. Door die lage efficiëntie vereist het elektrisch opwarmen van water veel meer fossiele brandstoffen, dan water opwarmen met een gastoestel, dus met een fluitketel.
Het is duurder en meer milieu belastend om water op te warmen met elektriciteit dan met gas. Daarom is 1 liter warm water uit de close-in boiler duurder dan een liter water verwarmd met de combiketel op gas. Ook de aanschaf van een keukenboiler zorgt voor extra kosten.
Als je de energie die nodig is voor een glas thee uit een kokendwaterkraan vergelijkt met die uit een waterkoker, dan zie je toch wel een groot verschil. Beide apparaten hebben evenveel energie nodig om het water van leidingwatertemperatuur naar het kookpunt te brengen. De waterkoker is dan klaar, maar de kokendwaterkraan moet dat water constant op die temperatuur houden. Hoewel het reservoir bij de goede kokendwaterkranen is geïsoleerd, kost dat aan de kook houden toch energie.
In een waterkoker kook je wel vaak meer water dan dat je daadwerkelijk nodig hebt. Dit nadeel heeft de kokendwaterkraan niet waardoor je nooit te veel verwarmt en op die manier wat energie uitspaart.
Als je water opwarmt in een ouderwets fluitketeltje (vrijwel afgesloten) op een gasfornuis, dan is dat is energiezuiniger dan de kokendwaterkranen én de elektrische waterkoker. Maar dat geldt alleen voor het maken van thee e.d.
De meeste mensen zullen bij het koken van bijv. aardappels gewoon water uit de kraan nemen en in de pan doen en dan is een kokendwaterkraan wel handig, en mogelijk efficiënt (het water hoeft immers niet, minder efficiënt, op de kookplaat met gas en elektra opgewarmd te worden). Bij de aardappels (of rijst, pasta, groenten etc.) scheelt het koken op met gas of elektra (inductieplaat bijv.), en het scheelt tijd. Het totale verbruik is dan het verbruik van de kokendwaterkraan + het flink kleiner verbruik van gas of elektra tijdens het koken.
Overigens:

  • een kokendwaterkraan kun je wel uitzetten, maar dit is vooral verstandig als je langer dan drie dagen weggaat. Dit in verband met het opnieuw opwarmen van het water én het doorspoelen van de kokendwaterkraan
  • en je kunt een waterkoker natuurlijk ook gewoon alleen maar vullen met het water dat je nodig hebt. Dat kost wat aandacht, maar dat scheelt wel energie en water.

Waterverbruik

Waar een kokendwaterkraan goed op scoort is het waterverbruik en op het eerste gezicht is de HR-ketel de slechtste manier voor het milieu. Het kan een flinke hoeveelheid koud water zijn die je ziet wegstromen terwijl je wacht op warm water. In de normale situatie moet je de kraan eerst ongeveer 10 seconden openzetten voordat er warm water uitkomt. Al het koude water dat hiervoor eerst uit de kraan komt, loopt meestal ongebruikt de gootsteen door. Hierdoor wordt iedere keer 3 tot 5 liter water verspild.
Als mensen minder water gebruiken, hoeft er ook minder water gezuiverd te worden, wat ook weer duurzamer is. Dat is dus wel verspilling, maar het veroorzaakt toch weinig milieubelasting: 1 liter drinkwater maken kost ruim 60 keer zo weinig energie als het opwarmen van 1 liter water.
Overigens:
– als je het water uit de kraan (HR ketel) opvangt tot het warm is, dan verspil je het niet. Later kun je het gebruiken voor het koken, je planten of schoonmaken.
– en als je een theekopje gebruikt om het water in de waterkoker af te passen of je gebruikt een waterkoker met een ruitje of streepjes, dan gebruik je niet meer dan je nodig hebt

Waterkoker

Voordeel van een waterkoker is dus dat je alleen energieverbruikt als je hem nodig hebt. Tips:

  • Een waterkoker met een ruitje met streepjes maakt dat makkelijker: je ziet dan precies hoeveel je kookt.
  • Een verwarmingselement in de bodem heeft de voorkeur boven een spiraal als verwarmingselement, omdat het minder verkalkt en gemakkelijker schoon te maken is.  Heb je een spiraal, ontkalk je waterkoker op tijd: een verkalkt verwarmingselement doet er iets langer over om het water heet te krijgen
  • Let erop dat je waterkoker ook kleine hoeveelheden kan verwarmen, bijvoorbeeld minder dan een halve liter.
  • Zet je vaak 1 of 2 kopjes thee, neem dan liever een kleine waterkoker dan een grote: daarin kun je ook kleine beetjes water efficiënt koken.

Kokendwaterkraan

Hoe werkt het?

Wat de naam al zegt: als je de kraan opendraait, dan komt er dus meteen kokend heet water uit. Wachten tot het water heet wordt, bijv. omdat het water nog verwarmd moet worden door de HR ketel op zolder, is niet nodig. Het is duidelijk dat dat erg makkelijk is, reden waarom ze zo populair zijn. Maar het kost behoorlijk wat stroom om het water op temperatuur te houden: 90 tot 280 kWh per jaar. En elke keer dat je heet water uit de kokendwaterkraan gebruikt, moet er namelijk weer koud water opgewarmd worden, en dat kost energie.

Kokendwaterkraan kopen?

  • In de meeste huishoudens is een kokendwaterkraan géén zuinige keuze
  • Je bespaart er eigenlijk alleen energie mee als je een paar keer per dag een klein beetje water nodig hebt (bijvoorbeeld één kopje) én je met een waterkoker of fluitketel vaak meer water kookt dan je gebruikt
  • Zet je meestal een hele pot thee, of warm je altijd precies op wat je gebruikt? Dan kost de kokendwaterkraan meer energie.
  • Als je er toch een koopt: kies dan een kraan met goede isolatie. Door de goede isolatie koelt hij minder snel af en gaat er minder warmte verloren. Dat betekent een minder hoog standby-verbruik (10 Watt in plaats van 20-30 Watt). De minder zuinige modellen zijn meestal juist de meest energieverslindende manier om water te koken.

Heb je al een kokendwaterkraan?

Heb je al een kokendwaterkraan die sowieso aan staat?

  • Gebruik hem dan altijd als je heet of kokend water nodig hebt, maar ook alleen daarvoor (bijv. niet om af te wassen).
  • Ben je een tijd van huis, dan kun je het apparaat het best even uit zetten. In 3 weken scheelt dit 5 tot 15 kWh stroom.

Close in boiler

Hoe werkt het?

De reden om een close in boiler te kopen is meestal dat het lang duurt voordat het water in de keuken warm is. Lang wachten op warm water in de keuken komt vaak door een lange (en/of dikke) warmwaterleiding tussen de gasketel/HR-ketel en de keukenkraan. Tijdens het wachten gaat er drinkwater verloren. En na het tappen verliest het warme water dat achterblijft in de leiding zijn warmte: de energie die nodig was om dat water op te warmen gaat daarmee verloren.
Een close-in boiler is een kleine elektrische boiler (10 tot 20 liter inhoud) voor in de keuken. Een close-in boiler, en ook de kokendwaterkraan, wordt soms door verkopers en installateurs van keukenboilers aangeprezen als milieuvriendelijke oplossing, maar dat is onterecht. Meestal neemt de milieubelasting toe door een keukenboiler. Dat komt doordat zulke boilers werken op elektriciteit. Dat brengt een veel hogere milieubelasting met zich mee dan water verwarmen met een combiketel op gas.
Zo’n keukenboiler zorgt er dus wel voor dat je minder lang hoeft te wachten op warm water. Mocht dat bij jouw HR-ketel het geval zijn, kijk dan eerst of die goed is afgesteld en of het nog een efficiënt model is en overweeg anders een combi-kokendwaterkraan of, als het vooral om heet water gaat, een veel goedkopere waterkoker.

Heb je al een keukenboiler?

  • Vind je de wachttijd praktisch gezien onacceptabel en wil je daarom een keukenboiler? Ga dan energieverspilling tegen.
  • Verlaag de watertemperatuur van de boiler naar 60 graden Celsius. Standaard staat die vaak op 80 graden, maar dat is onnodig hoog. Ga niet lager dan 60 graden, om het risico op Legionella te voorkomen
  • Sluit de boiler aan op een tijdklok, zodat de close-in boiler ’s nachts of als er niemand thuis is, niet onnodig het water opwarmt.

Overzicht

Als je het onder elkaar zet is dit de voorlopige conclusie:

Warm water in de keuken Electra Gas Water Gemak
Gewone kraan (HR ketel) n.v.t. beperkt tot thee; voor koken niet heet genoeg Waterverlies door water uit HR ketel Vaak wachten op heet water uit HR ketel en dan nog steeds alleen heet, maar niet kokend
Gewone kraan (HR ketel) + keukenboiler (close-in-boiler) verbruik voor continu warm houden en koud water opwarmen als u de kraan gebruikt heeft minder gas door minder gebruik HR ketel en koken Minder waterverlies doordat minder wachten tot warm Makkelijker dan warm water uit gewone kraan
Kokendwaterkraan verbruik voor continu warm houden en koud water opwarmen als u de kraan gebruikt heeft n.v.t. Geen waterverlies doordat niet wachten tot warm makkelijkst, want je doet de kraan open en het water is kokend heet. Eten is sneller gaar met combi van kokendwaterkraan en kookplaat
Kookplaat (gas, electra) opwarmen van koud water met een kookplaat is minder efficient dan in kokendwaterkraan en waarschijnlijk ook de waterkoker. Fluitketel wel gasplaat: met een fluitketel water opwarmen minst energieverbruik Gelijk; hoe het ook wordt opgewarmd Kookplaat is normaal makkelijk, maar eten is sneller gaar met combi kokendwaterkraan en kookplaat
Waterkoker waterkoken is niet continu warm, en voor opwarmen ongeveer evenveel energie als een kokendwaterkraan n.v.t. Minder onnodig water verbruik dan uit HR ketel; en je kunt water afgepast in de waterkoker doen Even wachten en maakt wel wat herrie

Bronnen

– Water koken en koffie zetten – https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/apparaten-en-verlichting/huishoudelijke-apparaten/water-koken-en-koffie-zetten/
– Besparen in de keuken – https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/snel-besparen/bespaartips-warm-water/besparen-in-de-keuken/
– Close-in boiler en combi-kokendwaterkraan – https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/energiezuinig-huis/energiezuinig-verwarmen-en-warm-water/close-in-boiler/
– Energieverbruik: quooker vs. waterkoker – 2020 Nudge – https://www.nudge.nl/blog/2018/02/27/energieverbruik-quooker-vs-waterkoker/
– Wat is duurzamer: de Quooker of de waterkoker? –  6 februari 2019 by EcoGoodies – https://ecogoodies.nl/wat-is-duurzamer-de-quooker-of-de-waterkoker/

Grote bedrijven

Grote bedrijven, grote merken

Grote internationale bedrijven zijn vaak in het nieuws, en zijn erg aantrekkelijk voor bijvoorbeeld studenten om te gaan werken. Ook zijn er natuurlijk wel eens minder mooie verhalen, die veel aandacht krijgen maar ook weer snel vergeten worden. Ons doel is om een lijst te maken waarin allerlei verschillende gegevens worden gecombineerd, en die we steeds bijwerken. Het gaat dan niet alleen om winst of omzet of zo, maar ook over gelijke beloning mannen/vrouwen, duurzaamheid e.d.

Sustainable Brand Index

Voor deze fase van Mijn Keus zijn we begonnen met de Sustainable Brand Index. “Sustainable Brand Index™ measures and analyses how sustainability affects branding, communication and business development. With the help of more than 58 000 consumers across 8 countries, the study measures and analyses over 1 400 brands across 35+ industries on sustainability.”

Index 2018 – 2017

Hieronder zie je de 1e 25 van de Sustainable Brand Index NL 2018, vergeleken met 2017. De index van 2019 voegen we binnenkort toe, naast andere indexen (NB: als jij hieraan wilt meewerken, meld je dan via ons Contactformulier.)

RANKING NETHERLANDS  2017-2018
2018 2017
Industry positie positie verschil
Food & Beverages 1 Tony’s Chocolonely 102,07%
Automotive 2 Tesla 101,85%
Energy & Fuel 3 Greenchoice 96% 1 105%
Food & Beverages 4 Zonnatura 96% 3 96%
Retail 5 IKEA 87% 2 97%
Mobility 6 ANWB 85%
Energy & Fuel 7 Vandebron 75% 27 61%
Retail 8 Philips 74% 4 83%
Grocery Stores 9 Albert Heijn 73% 9 77%
Mobility 10 NS 73%
Food & Beverages 11 Campina 71% 7 78%
Bank 12 ASN Bank 70% 11 75%
Retail 13 The Body Shop 70% 12 75%
Bank 14 Triodos Bank 69% 6 79%
Food & Beverages 15 Pickwick 69% 14 70%
Energy & Fuel 16 Eneco 69% 8 78%
Bank 17 Rabobank 67% 13 70%
Retail 18 Rituals 66% 15 70%
Retail 19 HEMA 65% 10 76%
Grocery Stores 20 Lidl 64% 22 63%
Food & Beverages 21 Arla 63% 20 66%
Energy & Fuel 22 Nuon 61% 16 69%
Grocery Stores 23 Jumbo 61% 23 63%
Energy & Fuel 24 Qurrent 59% 46 53%
Travel & Leisure 25 Landal GreenParks 59%

NB: binnenkort worden meer resultaten getoond. Zie ondertussen het rapport over 2019 (eerst aanmelden voor download).

Bronnen

Expert?

Het Team van Mijn Keus is op zoek naar iemand die zelf een expert is op dit gebied of die een website of andere bron kent waar je kunt zien hoe de verschillende merken scoren.

Ken je iemand die een Expert is, stuur ons dan een bericht via het contactformulier! Dank je.