Wat zijn microplastics en wat moet je ermee?
Plastic: handig en lastig tegelijk!
De meeste mensen denken bij plastic aan plastic tassen of plastic flessen maar plastic is er in alle soorten en maten. En bij die maten moet je ook denken aan heeeeel erg klein. En als we het over dat soort kleine plasticdeeltjes hebben, dan praat je over microplastics. En het kan nog kleiner, dan zijn het nanoplastics.
Waar zitten ze in?
Er zijn nu al overal op aarde microplastics: bovenop bergen, in de diepste oceanen, in het milieu, ons voedsel (aangetroffen in bier, honing, theezakjes, kraanwater, zeezout etc.), dus we krijgen het ook binnen. Dat is overigens niet alleen door eten en drinken, maar ook door het smeren van cremes bijvoorbeeld. En microplastics worden ook gebruikt voor shampoo, tandpasta en allerlei andere verzorgingsproducten.
Waar komen ze eigenlijk vandaan?
De grootste bron in het milieu is plastic afval als tassen en flessen, die langzamerhand uiteenvallen tot steeds kleinere deeltjes. Maar ook slijtage van autobanden en het wassen van synthetische kleding zorgen voor veel microplastics. Daarnaast heb je de plastics die de microplastics in een product stoppen om het beter te laten werken, zoals whitening tandpasta, verf, wasmiddelen, schoonmaakproducten, maar ook deodorant, shampoo en handzeep. Dat is dus in principe positief. Het enige is dat ze ook in het milieu en mogelijk in ons terecht komen |-(
Zijn microplastics gezond voor ons?
Het is vaak noodzakelijk om producten bijv. goed te houden of glad te maken, maar ook dan is het belangrijk om te weten of het opeten of opsmeren van die microplastics eigenlijk wel gezond is. Er zitten soms stofjes tussen die bijvoorbeeld vlamvertragend werken, maar die ook slecht kunnen zijn voor je hormoonhuishouding of je immuunsysteem. Gek genoeg is er nog niet zoveel over bekend en dit jaar gaat de Europese Voedselautoriteit pas proberen om veel kennis te verzamelen, bijv. of ze ook de rest van het lichaam kunnen binnendringen of dat ze met ons voedsel via de darmen ook ons lichaam weer verlaten. Een andere zorg zijn de schadelijke stoffen die aan of in microplastics kunnen zitten. Ziekmakende bacteriën of virussen kunnen meeliften met de wereldwijde verspreiding van microplastics. Op deze manier kunnen bacteriën en andere ziekmakers zich over grote afstanden verplaatsen. Als ze in het drink- of zwemwater terechtkomen op plaatsen waar ze gewoonlijk niet of nauwelijks voorkomen, kunnen ze daar een gevaar vormen voor de gezondheid van mensen.
Zijn microplastics goed of slecht voor het milieu?
Voor het milieu lijken vooral de vaste plastic ‘microbeads’ een probleem, en fabrikanten zijn wel bezig om die gaandeweg te vervangen door andere ingredienten. Zij vinden dat andere plastics wel kunnen omdat ze niet zijn aangetoond in het milieu. Andere partijen, zoals de Plastic Soup Foundation, wil alle toegevoegde plastics uit producten hebben, zeker zolang je nog niet zeker weet hoe het zit met de giftigheid en afbreekbaarheid. Maar dat laatste is lastig vast te stellen, en dus kun je volgens velen maar beter het zekere voor het onzekere nemen, en hoe dan ook kun je stellen dat microplastic niet in het milieu hoort.
Zijn er keurmerken die garanderen dat producten geen microplastics bevatten?
Ja, gelukkig wel, al zijn de meeste nog niet zo bekend en zie je ze nog weinig. Toch goed om ernaar te kijken. De keurmerken zijn: 1) Europees Ekolabel, 2) Demeter, 3) Cosmos Organic, 4) Nordic Ecolabel, 5) Natrue en 6) Zero Plastics Inside.
Tips
Dus, nog even op een rijtje:
- Let op de keurmerken 1) Europees Ekolabel, 2) Demeter, 3) Cosmos Organic, 4) Nordic Ecolabel, 5) Natrue en 6) Zero Plastics Inside
- Op https://www.beatthemicrobead.org/ staat veel informatie en zij hebben ook een app, waarmee je producten kunt scannen en kijken wat erin zit
- Check de verpakking van eten en verzorgingsproducten en schoonmaakmiddelen. Als je het zelf wilt herkennen: in vloeibare zeep wijzen Polystyrene/Acrylates copolymer op microplastics. Bij tandpasta vooral letten op Polyethylene (PE) en/of Polyethylene glycol. Bij scrubs gaat het meestal om hetzelfde Polyethylene (PE) en/of Polypropylene (PP)
- Recycle plastic en laat het dus zeker niet achter in het milieu, ook niet op vakantie
- Was (synthetische) kleding niet vaker dan echt nodig, en zorg voor een volle wasmachine
- Houd je banden op spanning, zodat ze minder slijten
Bronnen
- Consumentengids Juli/Augustus 2020, p. 88-90, ‘Kleine deeltjes, grote zorgen’
- Watzitwaarin – https://waarzitwatin.nl/ van de Rijksoverheid: Chemische stoffen in alledaagse producten. “In veel consumentenproducten zitten chemische stoffen. In handzeep bijvoorbeeld zodat het langer goed blijft. In kaplaarzen om ze soepel te houden. En in koekenpannen om aanbakken te voorkomen. Chemische stoffen maken ons leven makkelijker, maar kunnen soms ook schadelijk zijn voor de gezondheid. Dus moet je er goed, veilig en gezond mee omgaan. Waarzitwatin helpt je daarbij.”
- Microbeads – Wat zijn het en hoe vermijd je ze – https://blog.greenjump.nl/post/2016/05/18/Microbeads-wat-zijn-het-en-hoe-vermijd-je-ze.aspx
- Voedingscentrum – zijn microplastics in eten en drinken gevaarlijk? – https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/veilig-eten-en-e-nummers/zijn-microplastics-in-eten-en-drinken-gevaarlijk-.aspx