Tag Archief van: koken

Heet water in de keuken

Kokendwaterkranen versus waterkokers versus keukenboiler en HR-ketel: wat is beter?

Inleiding

Vandaag de dag is het belangrijk dat iedereen zijn steentje bijdraagt aan een beter milieu en soms kun je dat al doen met hele kleine dingen. Het gaat hierbij niet alleen om minder autorijden of bijvoorbeeld je afval scheiden. Soms gaat het ook gewoon om kleine dagelijkse handelingen die een stuk duurzamer kunnen. Het leuke is dat sommige aanpassingen in je dagelijkse bestaan ook nog financiële voordelen voor jezelf kunnen opleveren.
In dit artikel kijken we naar verbruik van gas, electra en water in de keuken voor het verwarmen van water. We hebben warm water nodig voor warme dranken als thee en koffie, voor het koken en voor de afwas en schoonmaken e.d.

Samenvatting en Tips voor heet water in de keuken

SDG 12 Verantwoorde consumptie en productie | Mijn Keus

Sustainable Development Goal 12

  • Belangrijkste tip: verwarm niet meer water dan je nodig hebt! Anders verspil je de energie die nodig was om het op te warmen, en je verspilt water.
  • En dat geldt ook voor wat je ermee doet: zet niet meer thee of koffie zet dan je opdrinkt. Koffie weggooien heeft meer milieu-impact dan het zetten ervan. Naar schatting wordt 30 procent van de koffie weggegooid.
  • Van de apparaten kun je het best kijken naar een goede waterkoker of een fluitketel. In de meeste huishoudens is een kokendwaterkraan géén zuinige keuze, en de keukenboiler is de minst goede keuze. Wachten op heet water uit de kraan (verwarmd door de HR-ketel) is ook een goede optie. Vang dan wel het water op om het te gebruiken voor koken of de planten.
  • In de meeste huishoudens is een kokendwaterkraan géén zuinige keuze. Die gaat wel de waterverspilling tegen, maar het belast het milieu meer, doordat die meer energie verbruikt.
  • Je bespaart er eigenlijk alleen energie mee als je een paar keer per dag een klein beetje water nodig hebt (bijvoorbeeld één kopje) én je met een waterkoker of fluitketel vaak meer water kookt dan je gebruikt. Zet je meestal een hele pot thee, of warm je altijd precies op wat je gebruikt? Dan kost de kokendwaterkraan meer energie.
  • Wil je toch een kokendwaterkraan kopen vanwege het gemak? Kies dan een kokendwaterkraan met goede isolatie. Door de goede isolatie koelt hij minder snel af en gaat er minder warmte verloren. Dat betekent een minder hoog stand-by-verbruik (10 Watt in plaats van 20-30 Watt). De minder zuinige modellen zijn meestal juist de meest energieverslindende manier om water te koken.
  • Heb je al een kokendwaterkraan die sowieso aan staat? Gebruik hem dan altijd als je heet of kokend water nodig hebt, maar ook alleen daarvoor (bijv. niet om af te wassen)
  • Overigens: als mensen door een kokendwaterkraan minder water gebruiken, hoeft er ook minder water gezuiverd te worden, wat ook weer duurzamer is. Het veroorzaakt alleen weinig milieubelasting: 1 liter drinkwater maken kost ruim 60 keer zo weinig energie als het opwarmen van 1 liter water. dus dat voordeel van de kokendwaterkraan weegt niet op tegen het hogere energieverbruik.

NB: De conclusies zijn natuurlijk erg afhankelijk van het gedrag van mensen. En we hebben volledig groene stroom nog niet in deze vergelijking meegenomen, want de meeste mensen hebben dat niet. Daarnaast hebben we hier de prijs nog niet meegenomen, want een investering in een kokendwaterkraan is een flink bedrag! (van 500 tot meer dan 1500 Euro, al kost een gewone kraan natuurlijk ook geld) en veel mensen kunnen dat domweg niet betalen, dus dan is het geen optie.

Wilt u meer weten?

Hieronder gaan we in op de details, en onderaan bij de Bronnen staan de verwijzing naar websites als MilieuCentraal die zoals altijd echt goed hebben gekeken naar wat de beste manier is om water in de keuken te verwarmen, inclusief berekeningen. Wel is het zo dat ze niet al het gebruik van heet water op 1 plek op een rijtje hebben gezet, dus dat hebben wij voor u gedaan. Veel leesplezier.

In dit artikel kijken we dus naar het verbruik van gas, electra en water in de keuken en dan vooral voor het verwarmen van water. We hebben dat nodig voor warme dranken als thee en koffie, voor het koken en voor de afwas en schoonmaken e.d.
De meeste mensen gebruiken gewoon hun HR ketel om het water op te warmen, en hebben soms daarbij een waterkoker, een close in boiler of ze gebruiken een fluitketel (voor thee) of een kookplaat (voor koken), op gas of electra. De laatste jaren zie je in meer en meer huishoudens een kraan waar direct kokendheet water uit komt. Deze ‘kokendwaterkranen’ zijn erg handig als je gelijk een glas thee wilt en geen tijd hebt om te wachten op een waterkoker of fluitketel. Een bekend merk kokendwaterkraan is natuurlijk de Quooker, maar er zijn allerlei andere merken (voor een vergelijking kijk op Kieskeurig (https://www.kieskeurig.nl/kokend_water_kraan).
Maar hoe zit het met de duurzaamheid: wat is de beste manier om water in de keuken te verwarmen wat betreft energie en water verbruik?

Energieverbruik

In het algemeen is elektriciteit gebruiken voor het verwarmen van water niet het best voor het milieu. De hoge milieubelasting van de close-in boiler en ook kokendwaterkranen komt doordat ze werken op elektriciteit. Bij de verbranding van fossiele brandstoffen in de elektriciteitscentrale (bijv. kolen, gas, olie) wordt slechts 50 procent van de warmte die vrijkomt omgezet in elektriciteit; de rest gaat verloren. Door die lage efficiëntie vereist het elektrisch opwarmen van water veel meer fossiele brandstoffen, dan water opwarmen met een gastoestel, dus met een fluitketel.
Het is duurder en meer milieu belastend om water op te warmen met elektriciteit dan met gas. Daarom is 1 liter warm water uit de close-in boiler duurder dan een liter water verwarmd met de combiketel op gas. Ook de aanschaf van een keukenboiler zorgt voor extra kosten.
Als je de energie die nodig is voor een glas thee uit een kokendwaterkraan vergelijkt met die uit een waterkoker, dan zie je toch wel een groot verschil. Beide apparaten hebben evenveel energie nodig om het water van leidingwatertemperatuur naar het kookpunt te brengen. De waterkoker is dan klaar, maar de kokendwaterkraan moet dat water constant op die temperatuur houden. Hoewel het reservoir bij de goede kokendwaterkranen is geïsoleerd, kost dat aan de kook houden toch energie.
In een waterkoker kook je wel vaak meer water dan dat je daadwerkelijk nodig hebt. Dit nadeel heeft de kokendwaterkraan niet waardoor je nooit te veel verwarmt en op die manier wat energie uitspaart.
Als je water opwarmt in een ouderwets fluitketeltje (vrijwel afgesloten) op een gasfornuis, dan is dat is energiezuiniger dan de kokendwaterkranen én de elektrische waterkoker. Maar dat geldt alleen voor het maken van thee e.d.
De meeste mensen zullen bij het koken van bijv. aardappels gewoon water uit de kraan nemen en in de pan doen en dan is een kokendwaterkraan wel handig, en mogelijk efficiënt (het water hoeft immers niet, minder efficiënt, op de kookplaat met gas en elektra opgewarmd te worden). Bij de aardappels (of rijst, pasta, groenten etc.) scheelt het koken op met gas of elektra (inductieplaat bijv.), en het scheelt tijd. Het totale verbruik is dan het verbruik van de kokendwaterkraan + het flink kleiner verbruik van gas of elektra tijdens het koken.
Overigens:

  • een kokendwaterkraan kun je wel uitzetten, maar dit is vooral verstandig als je langer dan drie dagen weggaat. Dit in verband met het opnieuw opwarmen van het water én het doorspoelen van de kokendwaterkraan
  • en je kunt een waterkoker natuurlijk ook gewoon alleen maar vullen met het water dat je nodig hebt. Dat kost wat aandacht, maar dat scheelt wel energie en water.

Waterverbruik

Waar een kokendwaterkraan goed op scoort is het waterverbruik en op het eerste gezicht is de HR-ketel de slechtste manier voor het milieu. Het kan een flinke hoeveelheid koud water zijn die je ziet wegstromen terwijl je wacht op warm water. In de normale situatie moet je de kraan eerst ongeveer 10 seconden openzetten voordat er warm water uitkomt. Al het koude water dat hiervoor eerst uit de kraan komt, loopt meestal ongebruikt de gootsteen door. Hierdoor wordt iedere keer 3 tot 5 liter water verspild.
Als mensen minder water gebruiken, hoeft er ook minder water gezuiverd te worden, wat ook weer duurzamer is. Dat is dus wel verspilling, maar het veroorzaakt toch weinig milieubelasting: 1 liter drinkwater maken kost ruim 60 keer zo weinig energie als het opwarmen van 1 liter water.
Overigens:
– als je het water uit de kraan (HR ketel) opvangt tot het warm is, dan verspil je het niet. Later kun je het gebruiken voor het koken, je planten of schoonmaken.
– en als je een theekopje gebruikt om het water in de waterkoker af te passen of je gebruikt een waterkoker met een ruitje of streepjes, dan gebruik je niet meer dan je nodig hebt

Waterkoker

Voordeel van een waterkoker is dus dat je alleen energieverbruikt als je hem nodig hebt. Tips:

  • Een waterkoker met een ruitje met streepjes maakt dat makkelijker: je ziet dan precies hoeveel je kookt.
  • Een verwarmingselement in de bodem heeft de voorkeur boven een spiraal als verwarmingselement, omdat het minder verkalkt en gemakkelijker schoon te maken is.  Heb je een spiraal, ontkalk je waterkoker op tijd: een verkalkt verwarmingselement doet er iets langer over om het water heet te krijgen
  • Let erop dat je waterkoker ook kleine hoeveelheden kan verwarmen, bijvoorbeeld minder dan een halve liter.
  • Zet je vaak 1 of 2 kopjes thee, neem dan liever een kleine waterkoker dan een grote: daarin kun je ook kleine beetjes water efficiënt koken.

Kokendwaterkraan

Hoe werkt het?

Wat de naam al zegt: als je de kraan opendraait, dan komt er dus meteen kokend heet water uit. Wachten tot het water heet wordt, bijv. omdat het water nog verwarmd moet worden door de HR ketel op zolder, is niet nodig. Het is duidelijk dat dat erg makkelijk is, reden waarom ze zo populair zijn. Maar het kost behoorlijk wat stroom om het water op temperatuur te houden: 90 tot 280 kWh per jaar. En elke keer dat je heet water uit de kokendwaterkraan gebruikt, moet er namelijk weer koud water opgewarmd worden, en dat kost energie.

Kokendwaterkraan kopen?

  • In de meeste huishoudens is een kokendwaterkraan géén zuinige keuze
  • Je bespaart er eigenlijk alleen energie mee als je een paar keer per dag een klein beetje water nodig hebt (bijvoorbeeld één kopje) én je met een waterkoker of fluitketel vaak meer water kookt dan je gebruikt
  • Zet je meestal een hele pot thee, of warm je altijd precies op wat je gebruikt? Dan kost de kokendwaterkraan meer energie.
  • Als je er toch een koopt: kies dan een kraan met goede isolatie. Door de goede isolatie koelt hij minder snel af en gaat er minder warmte verloren. Dat betekent een minder hoog standby-verbruik (10 Watt in plaats van 20-30 Watt). De minder zuinige modellen zijn meestal juist de meest energieverslindende manier om water te koken.

Heb je al een kokendwaterkraan?

Heb je al een kokendwaterkraan die sowieso aan staat?

  • Gebruik hem dan altijd als je heet of kokend water nodig hebt, maar ook alleen daarvoor (bijv. niet om af te wassen).
  • Ben je een tijd van huis, dan kun je het apparaat het best even uit zetten. In 3 weken scheelt dit 5 tot 15 kWh stroom.

Close in boiler

Hoe werkt het?

De reden om een close in boiler te kopen is meestal dat het lang duurt voordat het water in de keuken warm is. Lang wachten op warm water in de keuken komt vaak door een lange (en/of dikke) warmwaterleiding tussen de gasketel/HR-ketel en de keukenkraan. Tijdens het wachten gaat er drinkwater verloren. En na het tappen verliest het warme water dat achterblijft in de leiding zijn warmte: de energie die nodig was om dat water op te warmen gaat daarmee verloren.
Een close-in boiler is een kleine elektrische boiler (10 tot 20 liter inhoud) voor in de keuken. Een close-in boiler, en ook de kokendwaterkraan, wordt soms door verkopers en installateurs van keukenboilers aangeprezen als milieuvriendelijke oplossing, maar dat is onterecht. Meestal neemt de milieubelasting toe door een keukenboiler. Dat komt doordat zulke boilers werken op elektriciteit. Dat brengt een veel hogere milieubelasting met zich mee dan water verwarmen met een combiketel op gas.
Zo’n keukenboiler zorgt er dus wel voor dat je minder lang hoeft te wachten op warm water. Mocht dat bij jouw HR-ketel het geval zijn, kijk dan eerst of die goed is afgesteld en of het nog een efficiënt model is en overweeg anders een combi-kokendwaterkraan of, als het vooral om heet water gaat, een veel goedkopere waterkoker.

Heb je al een keukenboiler?

  • Vind je de wachttijd praktisch gezien onacceptabel en wil je daarom een keukenboiler? Ga dan energieverspilling tegen.
  • Verlaag de watertemperatuur van de boiler naar 60 graden Celsius. Standaard staat die vaak op 80 graden, maar dat is onnodig hoog. Ga niet lager dan 60 graden, om het risico op Legionella te voorkomen
  • Sluit de boiler aan op een tijdklok, zodat de close-in boiler ’s nachts of als er niemand thuis is, niet onnodig het water opwarmt.

Overzicht

Als je het onder elkaar zet is dit de voorlopige conclusie:

Warm water in de keuken Electra Gas Water Gemak
Gewone kraan (HR ketel) n.v.t. beperkt tot thee; voor koken niet heet genoeg Waterverlies door water uit HR ketel Vaak wachten op heet water uit HR ketel en dan nog steeds alleen heet, maar niet kokend
Gewone kraan (HR ketel) + keukenboiler (close-in-boiler) verbruik voor continu warm houden en koud water opwarmen als u de kraan gebruikt heeft minder gas door minder gebruik HR ketel en koken Minder waterverlies doordat minder wachten tot warm Makkelijker dan warm water uit gewone kraan
Kokendwaterkraan verbruik voor continu warm houden en koud water opwarmen als u de kraan gebruikt heeft n.v.t. Geen waterverlies doordat niet wachten tot warm makkelijkst, want je doet de kraan open en het water is kokend heet. Eten is sneller gaar met combi van kokendwaterkraan en kookplaat
Kookplaat (gas, electra) opwarmen van koud water met een kookplaat is minder efficient dan in kokendwaterkraan en waarschijnlijk ook de waterkoker. Fluitketel wel gasplaat: met een fluitketel water opwarmen minst energieverbruik Gelijk; hoe het ook wordt opgewarmd Kookplaat is normaal makkelijk, maar eten is sneller gaar met combi kokendwaterkraan en kookplaat
Waterkoker waterkoken is niet continu warm, en voor opwarmen ongeveer evenveel energie als een kokendwaterkraan n.v.t. Minder onnodig water verbruik dan uit HR ketel; en je kunt water afgepast in de waterkoker doen Even wachten en maakt wel wat herrie

Bronnen

– Water koken en koffie zetten – https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/apparaten-en-verlichting/huishoudelijke-apparaten/water-koken-en-koffie-zetten/
– Besparen in de keuken – https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/snel-besparen/bespaartips-warm-water/besparen-in-de-keuken/
– Close-in boiler en combi-kokendwaterkraan – https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/energiezuinig-huis/energiezuinig-verwarmen-en-warm-water/close-in-boiler/
– Energieverbruik: quooker vs. waterkoker – 2020 Nudge – https://www.nudge.nl/blog/2018/02/27/energieverbruik-quooker-vs-waterkoker/
– Wat is duurzamer: de Quooker of de waterkoker? –  6 februari 2019 by EcoGoodies – https://ecogoodies.nl/wat-is-duurzamer-de-quooker-of-de-waterkoker/