Tag Archief van: goede voornemens

Jonge vrouw twijfelt | Mijn KeusPexels - free to use

Ons gedrag veranderen kan wel

in ,

Ons gedrag veranderen is niet makkelijk, maar het kan wel

Hoe werkt het nu vaak?

Elk jaar rondom Nieuwjaar denken we er weer met zijn allen aan met de goede voornemens: deze keer gaat het lukken! In de sportschool gaan we nu toch echt zo hard trainen dat we er weer zo uit zien als toen we jong waren. Of we gaan nu toch echt minder online kleren kopen! Of minder vlees eten, zeker als we op het journaal zo’n horrorverhaal hebben gezien over misstanden in een slachterij.

In de praktijk is het alleen allemaal niet zo makkelijk. We zijn vaak druk, moeten beslissingen nemen als we net even lekker op de bank zitten na een dag hard werken of juist in de winkel op weg naar huis met een kind op de arm dat moe is van een dag op de crèche.

We zijn al gauw positief over onszelf; soms iets te positief

En het lastige is dat zelfs als we vinden dat we goed bezig zijn, bijv. dat we echt minder vlees eten, dat dat in de praktijk over de hele week genomen eigenlijk toch niet minder is. We hebben bijvoorbeeld de neiging onszelf te belonen voor ons goede gedrag. Na twee dagen vegetarisch, hebben we immers wel weer een lapje vlees verdiend, en dat is dan soms zomaar een extra groot stuk (mag het ietsje meer zijn?).  En het is ook niet makkelijk, want veel Nederlanders koken nog met aardappelen/rijst-groenten-vlees, en dan moet je dus ineens dat vlees vervangen door iets anders! En wat doe je dan met de jus?!

Aanbod

Aan het aanbod zal het niet liggen, want de schappen in vrijwel elke supermarkt liggen tegenwoordig vol met vegetarische vleesvervangers. Sommige vervangers zijn duidelijk anders, maar sommige zijn ook opvallend goede kopieën van bijvoorbeeld een gehaktbal, maar dan zonder vlees. En ook op het gebied van kleding, reizen of eigenlijk op elk gebied zijn er tegenwoordig wel ‘goede’ alternatieven, die goed zijn voor mensen, dieren en de aarde. Maar als je dan uitrekent hoeveel we dan daadwerkelijk de afgelopen 10 jaar minder vlees zijn gaan eten, met alle vegetariërs en flexitariërs en al het aanbod in de schappen, dan is dat eigenlijk niet minder geworden (en sommige berichten zeggen zelfs dat we meer vlees eten).

Lastig

Als puntje bij paaltje komt is voor veel mensen een vegaburger nou eenmaal veel minder lekker dan een ‘echte’ hamburger! En die producten zijn vaak ook duurder of ze smaken anders dus dan moet je in de keuken creatief aan de slag om het aan jouw smaak aan te passen met een sausje of kruiden. En als je moe bent of bezig bent met de kinderen, dan heb je wel iets anders aan je hoofd. Maar … je hoeft niet eerst last te krijgen van je hart om dan pas echt te gaan sporten. Je bent namelijk niet de enige.

Gedrag

Er zijn erg veel wetenschappers die zich bezighouden met ons gedrag. Een beroemd voorbeeld is B.J. Fogg (Fogg Behavior Model, dat ook gebruikt wordt door Facebook e.d. en online marketing mensen). Hij zegt: we moeten ons realiseren dat mensen in de basis ‘lui’ zijn. We voelen weerstand als we moeite moeten doen, dus ook bij het aanleren of aanpassen van ons gedrag. Simpelweg omdat het inspanning vergt en onzekerheid met zich meebrengt. Dus daar kun je dan maar beter vanuit gaan! Hij heeft vervolgens een model ontwikkeld dat gebaseerd is op 1) motivatie, 2) makkelijk maken en 3) triggers (signalen). Als het niet lukt om gedrag te veranderen, zo zegt hij, dan ontbreekt ten minste een van deze 3 elementen. Als je weet welke dat is, dan weet je waar je aan kunt werken.

De drie onderdelen

1) Motivatie

Het belangrijkste, natuurlijk is de vraag of we echt gemotiveerd zijn? Fogg noemt daarbij weer drie vragen die je kunt stellen om uit te zoeken hoe je je motivatie kunt vergroten:

Plezier en pijn

Die merk je onmiddellijk en deze zijn gebaseerd op onze oerdriften. Iets wat leuk is, doe je graag. Iets wat pijn doet, vermijd je liever. Dus kijk eens wat er bij dat sporten of minder vlees eten leuk is, en probeer dat te versterken. En probeer alles te voorkomen dat pijn doet of erg lastig is.

Hoop en angst

Vaak als je besluit iets te gaan doen, dan stel je je voor hoe het is als je regelmatig naar de sportschool gaat of hoe je eruit ziet als het werkt. Probeer je dat goed voor te stellen, maar doe het wel realistisch! Angst heeft er vaak mee te maken dat je iets kwijt raakt en dat werkt sterker door dan de kans om iets te krijgen. Dus vraag je eens af waar je bang voor bent om kwijt te raken?

Wat vinden anderen?

De kleding die we dragen, hoe we praten: veel van wat we doen wordt bepaald door de wens om door anderen te worden geaccepteerd. Of sterker nog: om niet door anderen te worden genegeerd. En daarom vinden we likes leuk op Facebook. Maar dat kunnen we ook gebruiken door bijv. te gaan trainen met een app waarop je vrienden je resultaten zien.

2) Makkelijker maken

Naast motivatie is een ander belangrijk onderdeel dat je moet zorgen dat het zo makkelijk mogelijk is om te gaan sporten of minder vlees te eten. En Fogg noemt dan weer een aantal dingen waar je op kunt letten:

  • tijd: zorg dat het niet meer tijd kost, of liever zelfs minder tijd kost
  • geld: probeer te zorgen dat het niet duurder is, of zelfs goedkoper. Volg bijv. onze wekelijkse nieuwsbrief met aanbiedingen en koop duurzaam vlees als het met korting is.
  • moeite: en let er vervolgens op dat niet meer moeite is, zowel praktisch als om erover na te denken. Dus als je moet omrijden voor een duurzame aanbieding, koop dan al je boodschappen daar, bijv. voor meerdere dagen. En als je niet weet wat je bij een vegaburger kunt eten, kijk dan op de receptensites!
  • niet alleen: mocht nou net jij de uitzondering zijn in jouw familie of vriendenkring: zoek dan iemand die het bijvoorbeeld op zijn minst best vindt, of zelfs leuk, dat jij geen vlees meer eet, en houd die op de hoogte
  • routine: en tenslotte: probeer te zorgen dat iets zo snel mogelijk routine wordt. Dus elke keer als je de kinderen naar school heb gebracht, ga je meteen even naar die supermarkt daar in de buurt waar ze wel een groot aanbod vleesvervangers hebben.

3) Triggers of signalen

En de derde zijn de triggers. Het is handig als je eraan herinnerd wordt dat je iets zou doen, op het moment dat je het ook kunt doen en ook wilt doen. Er zijn 3 verschillende soorten triggers om gedrag te activeren:

Motiverende boodschappen

Deze helpen als je wel de mogelijkheid hebt om het te doen, maar niet de motivatie. Vertel je zelf dan waarom je het ook alweer deed, dat sporten of minder vlees eten. Of zet een foto neer van vroeger van hoe je er uit wilt zien (neem wel een realistische foto). Voor sporten heb je daarnaast apps zoals Evy, die vol zitten met dit soort boodschappen!

Facilitators

Facilitators helpen je als lastig is om te doen, maar je wel gemotiveerd bent om het te gaan doen. Breng in deze trigger vooral over hoe makkelijk het gedrag is dat je wilt doen, desnoods met concrete instructies.  Het kan ook heel praktisch zijn: leg je sportkleren of je yoga matje bijvoorbeeld naast je bed klaar.

Knoop in je zakdoek (reminders)

Deze helpen als we de mogelijkheid hebben én gemotiveerd zijn om een gedrag te vertonen. Ze moeten je er aan herinneren iets te doen als je het waarschijnlijk gaat vergeten, en op het moment dat het belangrijk is. Zet je wekker op je mobiel bijv. op half zes ‘s-middags als je dan boodschappen doet, zodat je eraan denkt om eerst te kijken of er een lekkere vleesvervanger in de aanbieding is. De zelfde jogging-app Evy stuurt je bijvoorbeeld ook dit soort reminders.

Persoonlijke verschillen

Voor ieder mens ligt de balans anders. De een heeft veel tijd, de ander veel geld, de derde is kok en kan wel makkelijk vegetarisch eten net zo lekker maken. Daarnaast kan iets wat normaal gesproken heel makkelijk is, ineens heel moeilijk zijn. Als je je been hebt gebroken, kun je ineens niet fietsen en als je net een kind hebt gekregen is ook alles anders. Dus kijk wat voor jou de belangrijke onderdelen zijn, dat als je die aanpast, dat je toch makkelijker naar die sportschool gaat of die vegetarische kipstukjes neemt (met sateh-saus!).

Een goed voorbereid mens, telt voor twee!

Maar voor iedereen geldt: het zit hem dus in de voorbereiding en wat je eromheen regelt en uitzoekt wat jou motiveert, het makkelijk maakt etc.. Natuurlijk moet je dat sporten uiteindelijk gewoon echt doen, maar een goed voorbereid mens telt echt voor twee!

Bronnen